Cumhuriyet, 29 Ekim 1923'te 98 yıl önce Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde “Yaşasın Cumhuriyet” nidalarıyla kabul edildi.

Ankara’da ilk toplantısını 23 Nisan 1920'de yapan Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin kabul ettiği 1921 Anayasasının Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir” olan birinci maddesi, açıkça belirtilmese de Cumhuriyet rejiminin habercisiydi. Ancak Cumhuriyeti kabul etmek, 16 Nisan 1923'te görevini tamamlayan Birinci Meclise değil, 11 Ağustos 1923'te toplanan İkinci Meclise nasip olacaktı.

İkinci Meclis, Başkanlığa Mustafa Kemal Paşa’yı, ikinci başkanlığa Ali Fuat (Cebesoy) Paşa’yı seçti; başbakanlığa Ali Fethi (Okyar) getirildi. Mecliste oluşan muhalif grubun eleştirilerinin yoğunlaşması üzerine Mustafa Kemal başkanlığında 25 Ekim’de toplanan Bakanlar Kurulu, istifa etmeyi ve yeni hükümette hiçbir görev almamayı benimsedi. Bakanların istifaları 27 Ekim’de Mecliste okundu.

MUSTAFA KEMAL, “YARIN CUMHURİYETİ İLAN EDECEĞİZ”

Meclis, yeni Bakanlar Kurulu için oluşturulan listeler üzerinde anlaşma sağlayamadı. Uzun süredir Cumhuriyet düşüncesini içinde barındıran Mustafa Kemal, bu siyasi bunalım üzerine, zamanın geldiğine karar verdi. Yakın çalışma arkadaşlarını, 28 Ekim akşamı Çankaya da yemeğe çağıran Mustafa Kemal, onlara “Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz” dedi.

Mustafa Kemal ve yemekten sonra kalmasını istediği İsmet (İnönü) Paşa, cumhuriyetin ilanına ilişkin anayasa değişikliği üzerinde çalıştı.

Halk Fırkası, 29 Ekim’de yaptığı toplantıda, Mustafa Kemal’i hükümet bunalımını çözmekle görevlendirdi. Mustafa Kemal’de Cumhuriyetin ilanına yönelik anayasa değişikliği önergesini açıkladı. Halk Fırkası, Meclis Grubunda ve sonra TBMM Genel Kurulunda, Anayasanın 1’inci, 2’nci, 10’uncu, 11’inci ve 12’nci maddelerinin değiştirilmesinin kabul edilmesiyle Cumhuriyet resmen ilan edildi.

“Yaşasın Cumhuriyet” nidaları, TBMM Genel Kurulu’nun duvarlarında yankılandı.

Ülkemizde bu yıl Ekim ayında Cumhuriyetimizin 98.nci yılını kutladığımız bu şanlı bayramımızı görmezden gelmeye çalışan karanlık güruhlar, bir gün cumhuriyetin güneş gibi aydınlık ışığıyla eriyip yok olacaklardır. Ne Mutlu Cumhuriyet aydınlığı içinde Mustafa Kemal Atatürk’ümüzün ilke ve inkılaplarına sahip çıkanlara. Bu ülke tam bağımsız Atatürk Türkiye’sidir ve asırlarca da sonsuza dek böyle kalacak, Cumhuriyet aydınlığı ve özgürlüğü içinde yaşayacaktır.

Ne Mutlu TÜRK’üm Diyenlere.